Pisanki, mazurek czy śmigus-dyngus to wielkanocne tradycje, które zna prawie każdy Polak. Wielkanoc ma jednak również swoje lokalne tradycje, które kultywowane są jedynie w konkretnych regionach czy miejscowościach. W innych krajach święta wielkanocne również wiążą się z ciekawymi zwyczajami.
Wyjątkowość świąt wielkanocnych wynika między innymi z zakończenia postu, po którym następuje świętowanie zmartwychwstawania Jezusa. Koniec postu oznacza, że w Wielkanoc odbywa się ucztowanie przy suto zastawionych stołach.
Potrawy wielkanocne w Europie
W krajach europejskich popularne są następujące wielkanocne przysmaki:
W Niemczech podaje się mięsa przygotowywane według lokalnych receptur, m.in. kiełbasy, boczek, pieczeń wieprzową, a także zupy: dyniową i kminkową, a z ciast głównie baby drożdżowe z rodzynkami, strudle i serniki. Nie może oczywiście zabraknąć jaj, głównie faszerowanych. Popularny jest również biały ser, któremu nadaje się kształt jaja.
W Czechach do klasycznych potraw wielkanocnych należą jagnięcina i królik z nadzieniem pokrzywowym, a także wypieki: biszkoptowy baranek w polewie czekoladowej lub cukrowej, mazanec (kołacz z wolno wyrastającego ciasta) oraz judasze (bułeczki drożdżowe z miodem). Do posiłków podaje się wielkanocne korzenne piwa.
W Grecji tradycyjnie podaje się pieczone mięso baranie i kozie oraz pieczone podroby, do tego pieczone ziemniaki, sałaty, pieczywo, sery i wino, a także maślane ciasteczka i wielkanocne babeczki. Wielkie ucztowanie zaczyna się zaraz po zakończeniu postu, czyli w świąteczną niedzielę tuż po północy, i trwa przez dwie doby.
W Wielkiej Brytanii główną świąteczną potrawę stanowi jagnięcina, na deser najczęściej podaje się ciasto z suszonymi i kandyzowanymi owocami i marcepanem (tzw. simnel cake). Oprócz tego popularne są czekoladowe jajka i zajączki, słodkie bułeczki z krzyżem, wielkanocne herbatniki i wielkanocny pudding.
We Włoszech na stole pojawia się głównie baranina i jagnięcina, salami i jaja na twardo, a także tzw. wielkanocny tort, czyli zapiekanka z buraków, cebuli, grzybów, jaj, chleba i parmezanu. Z wypieków prym wiedzie colomba, czyli babka drożdżowa z bakaliami (ciasto przypomina kształtem lecącą gołębicę, stąd jego nazwa).
We Francji święta wielkanocne kojarzą się głównie z czekoladą, stąd ożywiony ruch w cukierniach i obecność tradycyjnych wypieków na wielkanocnym stole. Na świąteczny obiad podaje się zazwyczaj pieczony udziec jagnięcy, baraninę, pasztety, ryby, owoce morza i potrawy z jaj.
Lokalne tradycje w różnych krajach
W wielu krajach (m.in. w Wielkiej Brytanii, Niemczech, we Francji i Włoszech) Wielkanoc to czas zabawy dla najmłodszych: dzieci szukają ukrytych w domu lub ogrodzie czekoladowych jajek i innych przysmaków. Zgodnie z tradycją przynosi je i ukrywa wielkanocny zając. Polowanie na jajka odbywa się również w plenerze: na miejskich placach lub w parkach. Istnieje również zwyczaj obdarowywania się drobnymi prezentami, najczęściej czekoladkami lub innymi słodyczami.
Niezwykłą popularnością cieszy się zwyczaj stukania się jajkami. Uczestnicy zabawy wybierają swoje ugotowane na twardo jajko (pisankę) i kolejno uderzają nim o jajka trzymane w dłoniach przez innych biesiadników. Zwycięża ten, którego jajko zachowa nienaruszoną skorupkę. Zwyczaj ten jest znany m.in. w Niemczech, Austrii, Szwajcarii, w krajach skandynawskich, na Bałkanach i w Rosji. Zamiast uderzać jajkami o siebie, uczestnicy zabawy mogą je toczyć po stole lub trawniku.
Ciekawym greckim zwyczajem wielkanocnym, zachowanym dziś jedynie na wyspie Korfu, jest zrzucanie z okien glinianych naczyń na ulicę w Wielką Sobotę, symbolizujący odejście niepomyślnych czasów oraz zapowiedź zmian na lepsze. W Czechach symbolem świąt wielkanocnych jest rózga pleciona ze świeżych witek wierzbowych. Chłostanie dziewcząt rózgami ma im zapewnić urodę i pomyślność. Wszędzie tam, gdzie święta zachowały swój religijny charakter (m.in. w wielu regionach Niemiec i Włoch), organizuje się uroczyste procesje, które cieszą się ogromnym zainteresowaniem turystów.