Organizm regeneruje się podczas wypoczynku, czyli snu. Znaczenie ma nie tylko jego ilość, ale przede wszystkim jakość. Dużą bolączką są zaburzenia snu, które nie pozwalają nam się wyspać, co z kolei ma niekorzystny wpływ na nasze samopoczucie i zdrowie. Niektóre osoby borykają się z lunatykowaniem, które pozornie jest nieszkodliwe, ale w praktyce wygląda to już zupełnie inaczej. Lunatyk znajduje się w fazie niepełnego wybudzenia i wykonuje różne czynności, o których po przebudzeniu zwykle nie pamięta.

Przyczyny i objawy

Wybudzanie się w nocy jest poważnym problemem, dlatego należy mu przeciwdziałać. Kluczowe jest znalezienie przyczyny zaburzenia snu i wyeliminowanie jej. Trudno jednak o określenie jednego powodu występowania lunatyzmu. Najczęściej dotyka on małych dzieci, ale dorośli również lunatykują. Wielu naukowców jest zgodnych co do tego, że za somnambulizm w okresie dzieciństwa odpowiada niedojrzałość układu nerwowego. Nie zostało to jednak potwierdzone, podobnie jak wpływ czynników genetycznych. Jest jednak wiele przesłanek do tego, że to właśnie geny mogą decydować w dużym stopniu o wystąpieniu sennowłóctwa. Prawdopodobieństwo wystąpienia lunatyzmu wzrasta nawet do 60 proc. w przypadku dzieci, których rodzice borykali się z tym zjawiskiem. Niektóre dolegliwości zdrowotne również mogą przyczyniać się do somnambulizm: moczenie nocne, choroba Parkinsona, zespół Tourette’a, bezdech senny.

Przyjmowanie niektórych leków także może przyczynić się do zaburzeń snu. Dotyczy to przede wszystkim beta-blokerów, leków przeciwdepresyjnych i przeciwpsychotycznych. Ludzie zestresowani, niewyspani, niedbający o prawidłową higienę snu również mogą zacząć lunatykować. Zdarza się nawet tak, że somnambulik próbuje wydostać się z domu, ale nie jest on świadomy swoich czynów. W związku z tym stanowi to zagrożenie dla zdrowia i życia. Niestety nie brakuje sytuacji, w których lunatyk staje się agresywny, może nawet targnąć się na życie swoje lub innych. Osoba lunatykująca jest podatna na sugestie, dlatego najlepszym rozwiązaniem będzie nakłonienie jej do pójścia spać. Wybudzenie może być dla niej szokiem, wywołać strach. Jeśli jednak zachowanie lunatyka stwarza zagrożenie, należy podjąć próbę wybudzenia. Trzeba jednak zrobić to delikatnie, bo szarpanie somnambulika może wywołać u niego gwałtowną reakcję.

Diagnostyka i leczenie

W przypadku zaburzeń snu warto udać się do specjalisty, który je rozpozna i postawi diagnozę. Często wykonuje się badanie polisomnograficzne, dzięki któremu można wykryć nieprawidłowości w przebiegu snu. W przypadku somnambulizmu istotne jest zadbanie o właściwą higienę snu, kładzenie się do łóżka i wstawanie o tych samych porach. Ważne będzie też to, aby wyciszyć się przed snem. Pomóc w tym mogą takie nawyki jak czytanie książki, kąpiel, medytacja czy spacer. Należy się wystrzegać korzystania z urządzeń emitujących niebieskie światło, które zaburza wytwarzanie hormonu snu. Ponadto oglądanie filmów czy przeglądanie stron internetowych do późna może działać zbyt pobudzająco, co utrudnia zasypianie. Należy pamiętać o regularnej aktywności fizycznej i dobrze zbilansowanej diecie. Nie należy spożywać ciężkostrawnych posiłków przed snem. Znaczenie ma niższa temperatura w sypialni, dopływ świeżego powietrza, ciemność, spokój. Warto też pomyśleć o psychoterapii czy nawet hipnozie. Jeśli ataki lunatyzmu są częste, może zostać wprowadzone leczenie farmakologiczne. Stosuje się leki z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny czy benzodiazepiny.